Mert İnan / İSTANBUL – Kapalı alanlarda ve toplu taşımada maske zorunluluğunun kaldırıldığı Türkiye’de koronavirüsün neden olduğu hastalık olan Kovid-19 enfeksiyonuna yakalananların sayısı artıyor. Sağlık Bakanlığı’nın haftalık Kovid-19 verilerine göre 4-10 Temmuz arasında 117 bin 95 vaka kaydedildi, 31 kişi öldü. Bakanlık, 27 Haziran-3 Temmuz’da 26 bin 635 vaka, 17 ölüm bildirmişti. Kovid vaka sayısı haziranın ilk haftasında 7322’ydi. Kovid vaka sayısı 3 ay aradan sonra 100 binde 100’ün üzerine çıkmış oldu. Türkiye’nin Kovid-19’un genomik verilerine açık erişim sağlayan küresel bilim girişimi GISAID ile paylaştığı verilere göre şu ana kadar incelenen varyantların en hızlı yayılanı Omicron BA.5 ve baskın varyant haline geldi.
‘Tehlikeli noktaya geldi’
Milliyet’e konuşan Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. A. Hüseyin Baskın, Kovid-19 pandemisinin artık varyant pandemisine dönüştüğünü belirtirken, “Birden fazla kişiyle muhatap olan, toplumun bağ dokusunu oluşturan sektörlerdeki çalışanların yani sağlık, lojistik, basın, güvenlik, gemicilik gibi sektörlerinde çalışanlar mutlaka mRNA aşıları ile aşılanmasını öneriyoruz. Vaka artış eğrisi tehlikeli boyuta gelmiş durumda.Pandemi bitene kadar kapalı kalabalık alanlar ile toplu taşımada maske takmadığımız takdirde virüs dalga dalga, varyant varyant yayılmaya devam edecek” uyarısı yaptı. Baskın, hastalığın etkilerinin azaldığını söyleyenlere “Kovid-19 yalnızca akciğerleri tutmuyor. Patojen etkenin karaciğer, kalp, pankreas, böbrek ve erkeklerde testislerde hasar bırakma riski söz konusu. Virüsün tutunduğu almaçlar bu dokular. Son iki yıldır diyabet hastalığında artış varsa bunun nedenlerinden biri de uzamış Kovid-19’a bağlı problemler.”
‘Yeni varyantlara karşı %50 üzerinde koruyucu’
Prof. Dr. Hüseyin Baskın, mevcut Kovid-10 aşılarının Omicron ve alt varyantlarına karşı koruyucu olup olmadığı konusunda şu bilgileri verdi:
“Mevcut mRNA aşısının koruyuculuğu yeni varyantlara karşı düşmüş olsa da en az yüzde 50’nin üzerinde koruma sağlaması söz konusu. Aşının yeni varyantlara karşı hastane yatışı, ölüm ve uzamış Kovid-19 riskine karşı koruyucu olduğunu biliyoruz.
‘mRNA öneriyoruz’
İnaktif aşı mantığı ile mRNA tasarımı farklı. İnaktif aşı kişi enfekte olduktan sonra koruyucu olabilirdi ama varyantlardan sonraki dönemde etkinliklerinin hemen hemen kaybolduğunu gösteren çalışmalar var. Bilimsel veriler, varyant pandemisine karşı inaktif aşı ile değil mRNA aşısı ile korunmamız gerektiğini ortaya koyuyor. Yarar-zarar dengesini çok iyi tartmamız gerekiyor. Aslı astarı olmayan dedikodularla vakit kaybediyoruz. Yan etki varsa aşı iyi demektir.
‘Çocuklar aşılanmalı’
Ağustostan itibaren 5-11 yaş çocuklar 1/3 erişkin dozu ile 28 gün arayla 2 kez mRNA aşısıyla aşılanmalı. Aynı zaman diliminde 12-18 yaş gençler ise erişkin dozuyla yine 28 gün arayla iki kez mRNA aşısıyla aşılanmalıdır. mRNA aşıları 6 ay pandemi bitene kadar aşı takviminde yer almalıdır.”
Hac dönüşü 7 gün karantina
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Hüseyin Baskın, “Halk sağlığı, toplum sağlığı kavramlarından uzaklaşmış gibiyiz. Vatandaşlarımız bugünden itibaren kapalı alanlarda maske kullanmaya başlamalı. Hac dönüşünde, hacılar en az 7 (yedi) gün karantinada tutulmalı, karantina çıkışına PCR testi ile karar verilmeli” dedi.